21 stycznia 1945 r. w wyniku tzw. ofensywy styczniowej wojska Frontu Białoruskiego dotarły do Płocka. Zakończyła się trwająca od 9 września 1939 r. okupacja niemiecka miasta. Z okazji 75. Rocznicy zakończenia II wojny światowej w Płocku oddano cześć pamięci płocczanom pomordowanym i poległym podczas okupacji niemieckiej.
Kwiaty na Płycie Nieznanego Żołnierza w imieniu mieszkańców Płocka złożyli: Roman Siemiątkowski – zastępca prezydenta Płocka do spraw społecznych, Ireneusz Szychowski - przewodniczący Płockiej Rady ds. Kombatantów oraz Ochrony Miejsc Pamięci Walk i Męczeństwa, Remigiusz Bielewicz – prezes Związku Sybiraków w Płocku oraz Katarzyna Góralska – dyrektor LO im. Marsz. Stanisława Małachowskiego.
Młodzież Małachowianki zapaliła znicze, natomiast Michał Kacprzak – nauczyciel historii z LO Małachowskiego przypomniał wydarzenia związane z okupacja Płocka.
- Przed wojną Płock miał 33 tysiące mieszkańców. W wyniku wojny zginęło ponad 12 tysięcy płocczan, w tym wiele narodowości żydowskiej. Ginęli na frontach, w obozach zagłady, w egzekucjach ulicznych czy w gettach. Dziś oddajemy cześć Im wszystkim – mówił Roman Siemiątkowski.
Dzień 21 stycznia - zakończenia II wojny światowej w Płocku - jest dniem pamięci o płocczanach pomordowanym i poległych podczas okupacji niemieckiej. W czasie wojny Płock został włączony do III Rzeszy i zgodnie z polityką okupanta nadano mu niemiecką nazwę Schröttersburg.
Przypominamy ofiary największych zbrodni wojennych popełnionych na płocczanach i mieszkańcach Ziemi Płockiej przez hitlerowców:
- KL Soldau (Obóz koncentracyjny w Działdowie) w latach 1940-1945 r, który był wykorzystywany przez nazistów do eksterminacji polskiej inteligencji w ramach realizacji tzw. Akcji AB - ze szczególnym uwzględnieniem duchownych katolickich na czele z biskupami płockimi: bł. Arcybiskupem Antonim Julianem Nowowiejskim, bł. Biskupem Leonem Wetmańskim. Według danych historycznych przewinęło się przez niego około 30 tys. Polaków, a dla około połowy z nich obóz stał się miejscem kaźni. W lutym 1941 r. do obozu trafiło około 5000 mieszkańców Płocka. Dla mieszkańców północnego Mazowsza KL Soldau jest miejscem wyjątkowym, Golgotą Ziemi Mazowieckiej, gdzie ginęli wybitni synowie i córki narodu polskiego;
- egzekucja w Lesie Brwileńskim za Maszewem 1940 r. - gestapowcy w 1940 r. dokonali kilku egzekucji mieszkańców Płocka i okolic, pensjonariuszy zakładów opiekuńczych. Były to głównie osoby niepełnosprawne, kalekie i stare. Zostały zamordowane w ramach tzw. Akcji T-4, podczas której mordowano osoy psychicznie chore, osoby niepoczytalne, chorych przebywających w zakładach opiekuńczych ponad 5 lat oraz ludzi z niektórymi wrodzonymi zaburzeniami rozwojowymi;
- egzekucja w Lesie Brwileńskim 1945 r. Na trzy dni przed wkroczeniem wojsk radzieckich - 18 stycznia 1945 roku - hitlerowcy przeprowadzili zbiorową egzekucję, na 208 Polakach więzionych w płockim zakładzie karnym. Wywiezionoich do brwileńskiego lasu, gdzie następnie ich rozstrzelano. W tym miejscu kaźni hitlerowcy zamordowali w latach 1939-45 około 300 osób;
- publiczna egzekucja 13 Polaków powieszonych przez niemieckiego okupanta 18 września 1942 r. na płockiej starówce. Wszyscy zamordowani byli związani z polskim ruchem oporu i ginęli z okrzykiem „Niech żyje Polska”;
- mord na 79 Polakach w kamienicy przy ul. Sienkiewicza 28 rozstrzelanych i spalonych, dokonany przez wycofujące się z Płocka oddziały niemieckie 19 stycznia 1945 r. Wśród ofiar było 48 płocczan, którzy zostali doprowadzeni do kamienicy przy Sienkiewicza 28, z ulicznej łapanki oraz więźniowie z Mławy;
- Holocaust płockich Żydów - społeczność żydowska w Płocku należała do najstarszych w Polsce. We wrześniu 1939 r. stanowili około 30% ludności miasta. We wrześniu 1940 r. hitlerowcy utworzyli getto, do którego przesiedlali Żydów także z okolic Płocka, natomiast 21 lutego 1941 r. rozpoczęli jego likwidacja, która trwała do 1 marca. Większość (około 6000) trafiła do obozu KL Soldau w Działdowie, a dalej do około 20 miejsc w ówczesnym dystrykcie radomskim w Generalnym Gubernatorstwie. W wyniku Holocaustu zostało zamordowanych w sumie około od 8000 do 11.000 (różne źródła) płocczan narodowości żydowskiej.
